Herkes aktiviteleri işletmeler, pazarlamacılar ve siber suçlular tarafından takip edilmeden güvenli bir şekilde internet kullanmak ister. Gizlilik araçları bu konuda yardımcı olabilir. Ancak en iyi seçeneği bulmak zor olabilir.
Tor ve VPN’ler, güvenilir şifreleme sunan ve çevrimiçi faaliyetlerinizi gizlemenizi sağlayan en çok kullanılan gizlilik çözümleridir. Her birinin kendine has özellikleri, avantajları ve dezavantajları vardır. Bu rehberimizde Tor ile VPN arasındaki farklılıkları keşfedeceğiz, işlevlerini analiz edeceğiz ve kullanıcıların seçim yapmaları için pratik tavsiyeler sunacağız.
Tor nedir?
Tor kısaca ‘The Onion Router’ kelimesinin kısaltmasıdır ve internet üzerinde anonim iletişimi sağlayan gizlilik odaklı bir ağdır. Tor’un ayırt edici özelliği, node (düğüm) ve relay (aktarıcı) olarak da bilinen gönüllüler tarafından işlenen sunucular üzerinden yönlendirme yapmasıdır. Ağdaki her relay yalnızca zincirdeki önceki ve sonraki relay’lerin IP adresini bilir ve kullanıcının anonimliğini tıpkı bir soğanın katmanları gibi geliştirir.
Tor Kullanmanın Artıları
- .onion sitelerine ve Dark Web’e erişim: Tor, “.onion” sitelerine ve dark web’e erişim sağlar. Bu siteler, normal internette bulunmayan içerikleri barındırır. Örneğin; eşsiz ürünler için pazar yerleri, ödeme duvarına sahip akademik araştırmalara erişim sunan platformlar ve tartışmalı konuları içeren forumlar.
- Çok Katmanlı Şifreleme: Tor, rastgele sunucularla üç adımlı bir relay sürecinden faydalanır: giriş node’u, relay node ve çıkış node’u. Ancak çıkış node’u trafiği şifrelemek ve Tor’dan ayrıldıktan sonra verileri korumasız bırakır. VPN ise çıkış node’unda bile verileri şifrelenmiş tutarak bu sorunu ele alır.
- Merkezi Olmayan Sunucu Ağı: Tor, merkezi bir otorite olmadan çalışır. Kayıt tutmaz. Tor topluluğu, kapsayıcı otoritelerin verilere erişimini ve verileri kontrol etmesini önleyerek ağır güvende tutar.
- Ücretsiz kullanım: Tor tüm cihazlarda ücretsiz olarak kullanılabilir ve kullanıcıların gizlilik ve anonimlik özelliklerinden ücretsiz olarak faydalanmalarını sağlar.
Tor Kullanmanın Eksileri
- Hız Sorunları: Çok sekmeli yönlendirme sistemi, standart internet kullanımına kıyasla daha yavaş bağlantı hızlarına neden olabilir.
- Torrent için Uygun Değil: Tor, Torrent kullanımı için tasarlanmamıştır. Büyük dosyalar indirmek veya paylaşmak isteyen kullanıcıların alternatif yöntemler keşfetmesi gerekir.
- Bazı Siteler Tarafından Engellenmiştir: Bazı internet siteleri kötüye kullanım veya güvenlik endişeleri nedeniyle Tor çıkış node’larından erişimi engelleyebilir ve bu nedenle kullanıcıların belirli çevrimiçi içeriklere erişimi kısıtlanabilir.
- Özel Kullanımlar için Sınırlı: Gizlilik için mükemmel olsa da Tor tüm çevrimiçi aktiviteler için en uygun seçim olmayabilir. Tor’un tasarımı gezinti ve düşük bant genişliği işlemleri için optimize edilmiştir ve yüksek hızlı bağlantılar için daha az uygun haldedir.
VPN nedir?
VPN veya Sanal Özel Ağ, kullanıcının cihazıyla VPN sağlayıcısı tarafından işletilen bir sunucu arasında güvenli ve şifreli bağlantı kuran bir hizmettir. Bu bağlantı, kullanıcının IP adresini maskeler ve değiştirilen verileri şifreleyerek çevrimiçi aktiviteler için korumalı bir tünel oluşturur.
VPN Kullanmanın Artıları
- Coğrafi Olarak Kısıtlanmış İçeriğe Erişim: VPN’ler kullanıcıların farklı konumlardaki sunuculara bağlanarak coğrafi kısıtlamaları ortadan kaldırmalarını sağlar ve fiziksel konumlarında bulunmayan içeriğe erişim sağlar.
- Bant Genişliği Daraltmasının Önlenmesi: Bazı internet servis sağlayıcıları (ISP) bant genişliği daraltması yaparak belirli türden internet trafiğini yavaşlatır. VPN, çevrimiçi aktivitelerinizin doğasını maskeleyerek bunu önlemeye yardımcı olur.
- Cihazlar Arasında Çok Yönlülük: VPN’ler bilgisayar, akıllı telefon ve tablet dahil olmak üzere çok çeşitli cihazlarda kullanılabilir. Bu çok yönlülük sayesinde kullanıcılar gizliliklerini koruyabilir ve farklı platformlar boyunca internet bağlantılarını güvence altına alırlar.
- Güvenli Çevrimiçi İşlemler: VPN’ler verilerinizi şifreler ve çevrimiçi işlemlerin güvenliğini artırır. Özellikle de bankacılık bilgileri ve kişisel kimlik bilgileri gibi hassas bilgilerle işlem yaparken bu çok önemlidir.
VPN Kullanmanın Eksileri
VPN Sağlayıcılarına Güven: Tüm internet trafiği VPN sağlayıcılarının kendi sunucularından geçtiği için kullanıcıların tercih ettikleri sağlayıcılara güvenmeleri gerekir. Mevcut olan pek çok VPN hizmetleri arasında güvenilir ve sağlıklı bir sağlayıcı seçmek zordur. Dünyanın dört bir yanında bulunan birçok sunucusuyla Planet VPN, kullanıcılara çok çeşitli sanal konumlardan seçim yapma imkanı sunar. Ücretsiz sürümde 5 seçenek ve ücretli sürümde ise 60’tan fazla seçenek mevcuttur.
Tor vs VPN: Kafa Kafaya Kıyas
Anonimlik
Tor, çok katmanlı yönlendirme sistemiyle öne geçiyor. Her relay, ekstra bir şifreleme katmanı ekliyor ve çevrimiçi aktivitelerinizin takip edilmesini son derece zorlaştırır. Buna karşın VPN’ler, Tor ile aynı yüksek seviyede anonimlik sunamayan tek sekmeli şifreleme kullanır.
Hız ve Performans
Özellikle de yayıncılık ve çevrimiçi oyun gibi aktivitelerde birçok kullanıcı için hız önemlidir. Tor’un çok sekmeli yönlendirmesi daha yavaş hızlara neden olabilir ve bu nedenle veri bakımından yoğun görevler için pek uygun olmayabilir. Öte yandan tek sekmeli şifreleme kullanan VPN’ler genellikle daha hızlı bağlantılar sunar. Ancak gerçek hızlar, VPN sağlayıcısına ve sunucu konumuna göre değişebilir.
Yasal ve Etik Hususlar
Tor ve VPN, gizliliği ve güvenliği artırmak gibi meşru amaçlar için yaygın olarak kullanılan yasal araçlardır. Ancak sundukları anonimlik özellikleri yasa dışı faaliyetler için de kullanılabilir. Kullanıcıların yasal sonuçların farkında olmaları ve herhangi bir yasa dışı faaliyette bulunmamaları için bu araçları sorumlu bir şekilde kullanmaları çok önemlidir.
Tor ve VPN Arasında Seçim Yapmak için Tavsiyeler
- İhtiyaçlarınızı Belirleyin: Geliştirilmiş anonimliğe mi, coğrafi olarak kısıtlanmış içeriğe erişime mi yoksa ikisinin arasındaki dengeye mi öncelik verdiğinizi belirleyin.
- Hızı Düşünün: Yayın veya oyun gibi aktiviteler için internet hızı çok önemliyse VPN daha uygun bir seçenek olacaktır.
- Sağlayıcı Güvenini Değerlendirin: Saygın Tor ve VPN sağlayıcıları araştırın, bunların gizlilik politikalarını ve geçmiş performanslarını göz önünde bulundurun.
- Güvenliği Artırın: Bazı kullanıcılar, ekstra güvenlik katmanı olduğu için VPN yerine Tor’u tercih eder.
- Yasal Hususlara Dikkat Edin: Bölgenizdeki yasal yaptırımları bilin ve yasalara uyulmasını sağlayın.
Sonuç olarak özel ihtiyaçlarınıza ve tercihlerinize göre Tor ile VPN arasında bir seçim yapabilirsiniz. Tor, verileri üç kez şifreler ve güçlü anonimlik için rastgele node’lar aracılığıyla aktarır. VPN, verileri şifreler ve sunucular üzerinden yönlendirerek günlük internet kullanımı için pratik bir çözüm sunar. Gündelik internet kullanımına önem veriyorsanız VPN kullanın. Maksimum gizlilik için VPN ve Tor’u birlikte kullanabilirsiniz ancak bunun internet hızınızı önemli ölçüde yavaşlatacağını unutmayın.
Çevrimiçi gizliliğinizi ve güvenliğinizi artırmak için Tor ve VPN arasındaki farklılıkları anlamak üzere bu rehberimizdeki pratik tavsiyeleri takip edin.
